Burgerbegroting: meer dan het zoveelste stuk van de participatiepizza

Een zak geld

De burgerbegroting is meer dan een zak met geld die inwoners mogen verdelen. “Mensen bepalen eerst samen welke thema’s ze belangrijk vinden”, vertelt projectleider Renan Schulze. “Daarna mogen alle inwoners tijdens de derde ronde plannen indienen die passen binnen die thema’s. Vervolgens gaan ze in gesprek en kiezen ze welke projecten hoeveel geld krijgen. Dat maken we in het najaar bekend met een feestelijke afsluiting. Als gemeente gaan we ons niet bemoeien met keuzes. Het enige wat we doen is toetsen of het van de wet mag en niet dwars door andere plannen loopt.”

Als het Antwerpen lukt…

Vooral over het samen in gesprek gaan, is raadslid Menno Janssen (GroenLinks) enthousiast. “Of je nu hoog- of laagopgeleid bent, politiek geëngageerd of niet. De burgerbegroting gaat uit van gelijkwaardigheid. Je moet het onderling eens worden.” Hij maakte in 2017 kennis met de burgerbegroting in Antwerpen. “Ik zag wat ze hebben gerealiseerd. Een moestuin in de stad, een fietsenstalling op een druk kruispunt, urban art. Als het een havenstad als Antwerpen lukt, dan lukt het Maastricht zeker. Daar ben ik van overtuigd.” Menno is ook kritisch: “Alles staat of valt met de ambtelijke organisatie. Het is een kwestie van loslaten en vertrouwen in de bewoners. Als je als ambtenaar gewend bent om altijd op dezelfde manier te werken, dan zal dit wennen zijn. Dat is spannend.” Hij steekt ook hand in eigen boezem: “Misschien worden er keuzes gemaakt die haaks staan op onze partijstandpunten. Dat moeten we als raadsleden accepteren.”

De burgerbegroting in de Geusselt?

“Het idee is 25 jaar geleden ontstaan in Zuid-Amerika”, weet burgerbegrotingsgoeroe Joop Hofman. “Er sluiten vaak honderden mensen aan. In sommige steden huren ze zelfs een stadion af.” Ondertussen wordt er veel onderzoek gedaan naar het fenomeen. Het is een enorme boost voor de lokale democratie. Journalist Rutger Bregman noemt het zelfs een democratische revolutie. “Mensen beleven er echt lol in”, gaat Joop verder. “De dienstverlening en infrastructuur in de stad verbetert. En als de plannen worden uitgevoerd, zie je dat 76% van de bewoners het accepteert. Dat is bij plannen die van bovenaf zijn bedacht vaak wel anders.”

Iedereen?

Voor de masterclass werden in eerste instantie de buurtnetwerken uitgenodigd, legt Renan uit. Mis je zo niet een grote groep inwoners? “Iedereen is welkom dus we hebben het vervolgens breder bekend gemaakt. In Antwerpen misten ze bijvoorbeeld met name jongeren. Daar hebben we van geleerd en zijn we met de jongerenraad in gesprek gegaan. Wie er uiteindelijk gaan mee doen en wat eruit komt, is voor ons nog een verrassing. Het is echt een experiment.” Joop stelt gerust: “De ervaring leert dat bij het opstellen uiteindelijk vaak groepen mensen worden bereikt die normaal niet goed in beeld zijn. Als de resultaten van de eerste burgerbegroting zichtbaar worden, dan melden zich vaak meer mensen in een volgende editie.”

Vertel het verder

Wethouder Vivianne Heijnen is blij met de grote opkomst. “Hoe meer mensen meedenken, hoe meer ideeën we verzamelen, hoe beter. Zij zijn de ambassadeurs voor de wijken, de verenigingen, de netwerken in Maastricht. Ik hoop dat ze het morgen verder vertellen.” Gemeente Maastricht stelde €150.000,- ter beschikking. “Toen ik gedeputeerde Robert Housmans vertelde over ons idee, vond hij dit zo bijzonder dat de Provincie het bedrag heeft verdubbeld. Ze zijn erg benieuwd hoe dit gaat verlopen en zien het als een pilot voor de rest van Limburg.”

Een idee voor de burgerbegroting

Een van de deelnemers is Judith Tiber. Zij is naar de masterclass gekomen met een duidelijk idee: “Ik wil wijkbewoners meer met elkaar verbinden. Tegenwoordig moeten mensen vaak verhuizen als ze hulpbehoevend zijn. Laten we daarom niet alleen huizen toekomstbestendig maken, maar de hele wijk!” Ze weet al precies hoe: “Door scootmobiel-stallingen te maken. Als dat voor fietsen kan, dan kan dat ook voor scootmobiels. Het enige wat je nodig hebt is ruimte en een stroompunt.” Misschien behoort het plan van Judith straks wel tot een van de onderdelen van de burgerbegroting.

Fotografie: Fabian Viester